De Turkse zuidkst is een regio die rijk is aan reptielen en amfibieën waarvan de meest prominente soorten wel de endemische Lykische landsalamanders zijn. Over een lengte van zo'n 800 km (grofweg tussen Marmaris en Alanya) leven 6 soorten, allemaal met een beperkte distributie. De wintermaanden zijn bij uitstek het tijdstip om de diertjes te vinden omdat ze tijdens de droge zomermaanden er een subterrane levenswijze op na houden en dan onmogelijk te vinden zijn. Na de succesvolle reis naar Karpathos waarbij we de 7e soort van het Lyciasalamandra genus vonden voerde deze reis ons langs de prachtige Turkse zuidkust, een streek die ook wel Lycië genoemd word. Naast mijzelf waren Zwitserse vrienden Thomas Reich en Christoph Düggelin ook van de partij.

25 februari 2012
Een akelig vroege vlucht bracht mij van het koude Amsterdam naar het warme Antalya. Via Google Earth had ik wat leuke habitats aan de kust gevonden en gezien het feit dat ik nog 5 uur moest wachten tot Thomas en Christoph zouden aankomen besloot ik een taxi te nemen richting de kust. Uiteraard probeerden de immer behulpzame Turken me op te lichten terwijl ik zeer duidelijk was in mijn wensen. Na vriendelijk doch dringend verzocht te hebben te stoppen moest ik nog een heel stuk terug lopen voor ik bij mijn bestemming was. Daar raakte ik aan de praat met een andere, vriendelijkere taxi chauffeur die me een goede tip gaf. Ik liet in goed vertrouwen mijn koffer achter en sprak een tijd af. Het kustduingebiedje langs de drukke weg bleek een goede keuze, in een riviertje zag ik al snel een balkanbeekschildpad (Mauremys rivulata) en Egeïsche meerkikkers (Pelophylax bedriagae) en op het terreintje zelf vond ik veel slangenooghagedissen (Ophisops elegans), veel groene padden (Bufo viridis) en een prachtige kameleon (Chamaeleo chamaeleon).

Toen me door de vriendelijke taxi chauffeur af laten zetten bij de Düden waterval waar een enorme hoeveelheid water vanaf 40m hoogte de zee in stort.

Toen werd ik uitgenodigd door wat lokale Turken om backgammon te spelen en te dammen. Zo ging de tijd snel en voor ik het wist waren Thomas en Christoph gearriveerd met de huurauto en reden we naar een vallei ten zuidwesten van Antalya waar een rivier de verspreidingsgebieden van twee Lykische landsalamander soorten gescheiden houdt.

Na het nemen van wat foto's zochten we ook ten noorden van de rivier en vond ik relatief snel een Antalya landsalamander onder een boomstam naast een gewone pad (Bufo bufo).

De rivier stroomt minder snel nabij de kust en daar waren tientallen groene padden en boomkikkers (Hyla arborea) aan het roepen, in amplexus en eieren aan het leggen. Ook enkele meerkikkers.

Toen reden we door naar Kemer en vielen na een vettige Turkse pizza tevreden in slaap na een onverwacht succesvolle dag.

26 februari 2012
Na het ontbijt nog even Arabische buulbuul (Pycnonotus xanthopygos) voor het hotel geobserveerd en toen reden we door naar Göynük canyon waar we ook weer op zoek zijn gegaan naar Lykische landsalamander, deze kloof is de plek waar een nieuwe soort (L. irfani) vrij recent is beschreven. Deze nieuwe soort is genetisch gelijk aan L. billae dus zeer waarschijnlijk geen nieuwe soort maar evengoed leuk om te zien natuurlijk. Al snel zagen we slangenooghagedissen, hardoens (Laudakia stellio), Oertzeni's berghagedissen (Anatololacerta oertzeni), meerkikkers en oostelijke slangenoogskinkjes (Ablepharus budaki). In een klein grotje in de kloof enkele hoefijzerneusvleermuizen (Rhinolophus euryale).

Helaas geen succes met de salamanders... Na een korte lunchstop op naar wat kustduinen in het uiterste zuidoosten van het Teke schiereiland. Een bekende vindplaats voor kameleons maar die helaas niet gevonden. Maar wel Moorse landschildpadden (Testudo graeca), meerkikkers, slangenooghagedissen, oostelijke slangenoogskinkjes, hardoens en een Klein-aziatische wormhagedis (Blanus strauchi).

Op naar Finike! Net buiten de stad kunnen al Luschani's landsalamanders (Lyciasalamandra luschani finikensis) gevonden worden maar de hele helling was nu kurkdroog. Gelukkig vond ik een wat vochtiger valleitje waar ik een salamander kon vinden onder een steen.

Daarna zijn we doorgereden naar Demre waar we het eerste beste hotel namen, op zoek gingen naar een maaltijd en waar Thomas en ik 's avonds nog wat amfibieën gezocht hebben. De eerste stop was geen succes nadat we weg werden gejaagd door een kerel met een groot jachtgeweer, de tweede stop was wat meer afgelegen en hier konden we ongestoord boomkikkers, groene padden en Egeïsche meerkikkers fotograferen.

27 februari 2012
Hevige regen! Stroomuitval in het hotel dus in het schemerdonker ontbeten, daarna door naar Kekova waar we net buiten de stad, tussen de hevige buien door de auto uit renden om stenen te draaien. Al snel vonden we veel Luschani's landsalamanders (Lyciasalamandra luschani basoglui).

Onderweg richting Kas veel mooie uitzichten waaronder de prachtige Kaputas kloof en stukken zee, bruingekleurd van het door de regen weggespoelde sediment.

Na een korte lunch in Kalkan door gereden in de richting van Gölbent, in de bossen daar vonden we veel Luschani's landsalamanders (Lyciasalamandra luschani luschani) in veel verschillende kleuren. Ook enkele erg grote schorpioenen (Iurus dufoureius), soms zelfs samen met salamanders onder dezelfde steen.

Na alle drie de ondersoorten van Luschani's landsalamander gezien te hebben door naar de volgende soort; Fazilae's landsalamander (Lyciasalamandra fazilae). Na even zoeken al snel een juveniel gevonden maar de regen werd te hevig en we besloten een hotel voor de komende nacht te zoeken in het dorp Göcek. Daar werden we hartelijk ontvangen en na wat biertjes bij het haardvuur gedaan te hebben met de Turkse eigenaars en de imam van het dorp, werd het tijd voor wat voedsel. Aangekomen bij het restaurant werden we ook hier weer hartelijk ontvangen, de regen werd alleen maar heftiger tot er alleen puur water uit de lucht kwam en het onweer erop los bulderde. Wederom stroomuitval dus gegeten bij kaarslicht. Na het stoppen van de regen overal boomkikkers op de straten en in de zwembaden van het dorp.

28 februari 2012
Een heerlijk ontbijt bij het haardvuur en toen weer de bergen rond Göcek ingetrokken waar we al snel meerdere Fazilae's landsalamanders vonden langs de weg.

Op naar de volgende soort! De Marmaris landsalamander is ogenschijnlijk een moeilijke soort om te vinden. Dit konden we beamen want ondanks perfecte weersomstandigheden konden we pas na een vijfde zoekstop een tweetal dieren vinden. Eerst rond Ula gezocht maar alleen een hele oude Moorse landschildpad en Oertzeni's berghagedis gevonden. Net buiten Marmaris hadden we meer geluk en vond ik onder een stuk hout een juveniel en een prachtig gekleurde adulte Marmaris landsalamander (Lyciasalamandra flavimembris).

Wat gegeten bij een welbekende fastfood-keten in Marmaris en doorgereden naar Dalyan. Een ijzig koude wind begon hard te waaien vanuit een noordelijke richting. De temperatuur daalde tot 2 graden Celsius en een nachtelijke zoekstop bij een grote populatie Syrische knoflookpad in de buurt leverde ook alleen een enkele groene pad, boomkikker en meerkikker op. Helaas. Na een biertje en een hapje eten vroeg naar bed.

29 februari 2012
Wakker worden in het mij welbekende Dalyan was een verademing. De zon scheen en de dag zou een dag in het land van melk en honing zijn. Eén stap buiten de deur van het hotel brak die illusie want de wind waaide onverbiddelijk en de temperatuur was een luttele 5 graden Celsius.

Toch besloten we een bootje te huren en vaarden we tegen de ijzige wind in richting hotsprings. Deze plek wordt door de lokale nijlweekschildpadden (Trionyx triunguis) gebruikt als overwinterplaats door het immer warme water. Daar aangekomen zagen we al snel meerkikkers en balkanbeekschildpadden en konden we een 5-tal nijlweekschildpadden zien, helaas waren de dieren erg schuw dus bleef een foto uit. Helaas lag er ook een dood dier op de oever, gezien de verwondingen geraakt door een boot.

De ruinestad Kaunos was de volgende stop waar onze Turkse kapitein ons aan wal zette. Deze prachtige oase van rust lag gelukkig beschut tegen een heuvel zodat er weinig wind stond. We deden dan ook veel leuke ontdekkingen in deze oude Lycische stad; hardoens, boomkikkers, een tweetal ringslangen (Natrix natrix), wormhagedis, Moorse landschildpadden, balkanbeekschildpadden, meerkikkers, groene padden en slangenooghagedissen. Ook veel leuke vogels waaronder kwak, ralreiger, zilverreigers, aalscholvers, dodaars en enkele rotsklevers.

Een fantastische dag en heerlijk om weer even terug te zijn op de plek waar ik in 2009 een week heb doorgebracht. Na een lunch, een bezoek aan Iztuzu beach en het schildpadden revalidatie centrum doorgereden naar de luchthaven van Dalaman waar ook een warmwaterbron is. Ook hier konden we meerdere nijlweekschildpadden zien maar wederom zonder geslaagde foto's. Evengoed prachtig om deze reuzen te zien zwemmen in het ondiepe water. Toen stond ons een lange rit te wachten door het binnenland, weer terug naar Antalya, waar we uiteindelijk laat in de avond aankwamen.

1 maart 2012
Een loze dag met wederom veel wind. We bezochten de ruinesteden Perge en Aspendos waar we slangenooghagedissen, groene padden en gestreepte skinks (Trachylepis vittata) zagen.

Ook nog wat locaties voor Atifi's landsalamander bezocht maar door de sneeuw in de bergen had het zoeken hier weinig zin. 's Avonds doorgereden naar Side waar we sliepen in een goedkoop maar erg smerig hotel. In een nabijgelegen restaurant eindelijk weer eens fatsoenlijk maal in dit gastronomisch niet welbedeelde land.

2 maart 2012
Christophe besloot vandaag niet mee te gaan om salamanders te zoeken en bleef in Side, Thomas en ik waren echter vastbesloten om de laatste soort Lykische landsalamander op onze lijst te vinden. We reden de bergen in langs wat zeer armoedige plekken waar mensen in huisjes van plastic wonen temidden van een zee van plastic en stof.

Ook hier lag weer wat sneeuw wat het moraal deed dalen. Na een tweetal zoekstops alleen maar naaktvingergekko (Mediodactylus kotschyi) gevonden. Op de terugweg zagen we echter een mooie helling met een beekje, toch nog maar even proberen. Dat was een goede keuze want na vele tientallen stenen gedraaid te hebben vonden we eindelijk een Atifi's landsalamander (Lyciasalamandra atifi). Dit is de grootste soort van alle Lykische landsalamanders die ong. 18cm kan worden, dit juvenieltje was een stuk kleiner maar evengoed waren we meer dan blij met deze vondst.

Toen een wegblokkade door militairen terwijl de muaddins vanuit het dorp in het dal opriepen tot gebed. Terwijl we geduldig wachtten baden de Turkse mannen op hun matjes langs de weg en toen volgden er een aantal gigantische explosies. De weg werd verbreed en vandaar de blokkade, na de explosies werd de blokkade al snel opgeheven en vervolgden we onze tocht terug naar Side waar we de ruines verkenden. Hier groene pad, Moorse landschildpad, hardoens, Hatay hagedissen (Phoenicolacerta laevis), gestreepte skinks, parelskink (Chalcides ocellatus) en oostelijke slangenoogskinkjes gevonden.

Weer heerlijk gegeten en na een laatste zoektochtje naast het hotel, waar we naast een grote paling ook weer groene padden, boomkikkers en meerkikkers zagen vielen we tevreden in slaap.

3 maart 2012
Op naar het vliegveld, en op naar het veel warmere Nederland na een geweldige reis.

Soorten
Antalya landsalamander (Lyciasalamandra antalyana)
Atifi's landsalamander (Lyciasalamandra atifi)
Billae's landsalamander (Lyciasalamandra billae)
Fazilae's landsalamander (Lyciasalamandra fazilae)
Marmaris landsalamander (Lyciasalamandra flavimembris)
Luschani's landsalamander (Lyciasalamandra luschani ssp. luschani, basoglui & finikensis)
Gewone pad (Bufo bufo)
Groene pad (Bufo viridis)
Boomkikker (Hyla arborea)
Egeïsche meerkikker (Pelophylax bedriagae)
Balkanbeekschildpad (Mauremys rivulata)
Moorse landschildpad (Testudo graeca)
Nijlweekschildpad (Trionyx triunguis)
Klein-aziatische wormhagedis (Blanus strauchi)
Hardoen (Laudakia stellio)
Gewone kameleon (Chamaeleo chamaeleon)
Naaktvingergekko (Mediodactylus kotschyi)
Oostelijke slangenoogskink (Ablepharus budaki)
Parelskink (Chalcides ocellatus)
Gestreepte skink (Trachylepis vittata)
Oertzeni's berghagedis (Anatololacerta oertzeni)
Hatay hagedis (Phoenicolacerta laevis)
Slangenooghagedis (Ophisops elegans)
Ringslang (Natrix natrix)

Met dank aan Wouter Beukema, Sergé Bogaerts, Daniel Kane, Laura Tiemann en Sebastian Voitel.